Reaktywne formy tlenu w tym wolne rodniki są bardzo często poruszanym tematem. Słyszymy, że są dla nas groźne. Mało kto jednak wie, że w odpowiednich ilościach, są nam niezbędne! Nieodzownie łączone są też z antyoksydantami. Co to są wolne rodniki, czy faktycznie są tak straszne, do czego potrzebne są przeciwutleniacze i co do tego ma nasz styl życia? Dowiedz się teraz!

 

Twoje ciało składa się z bilionów komórek. Wolne rodniki mogą powodować  uszkodzenia składników komórek.  Komórki tworzą tkanki, tkanki narządy, a narządy układy, które składają się na Twój organizm. Uszkodzenia komórek są dla Ciebie bardzo niebezpieczne. Jeśli nie wiesz co mam na myśli, wyjaśnią to znane Tobie przykłady – zmarszczki na ciele, pogorszenie odporności czy choroby cywilizacyjne. Takie skutki mogą powodować wolne rodniki zaliczane do szerszej grupy tzw. reaktywnych form tlenu

 

Słowa wstępu

 

Czym konkretnie są wolne rodniki? Wyobraź sobie zdenerwowane dziecko, któremu odebrano zabawkę. To nasz wolny rodnik. Dziecko za wszelką cenę chce odzyskać utraconą rzecz. Taka sama historia dotyczy reaktywnej form tlenu. Jest to cząsteczka pozbawiona jednego elektronu (zabawki) na zewnętrznej orbicie. Cząstka ta jest zatem niestabilna (zdenerwowana) i szuka innych cząsteczek, które oddadzą jej utracony elektron. W naszym organizmie są to najczęściej białka, tłuszcze czy DNA. Wolny rodnik odbierając elektron tej cząstce sam wraca do poziomu równowagi, zamieniając jednak okradzioną cząstkę w kolejny, niestabilny rodnik. I tak rozpoczyna się reakcja łańcuchowa. Jak zatrzymać ten proces? Musi pojawić się substancja, która może oddać elektron, sama nie zamieniając się dalej w wolny rodnik. Są nimi antyoksydany zwane inaczej przeciwutleniaczami. Są to związki mające hamować reakcję łańcuchową i chronić Twoje komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników

 

Reaktywne formy tlenu powstają naturalnie w Twoim ciele. Dzieje się to każdego dnia. Są one produktem ubocznym podstawowych funkcji życiowych np. oddychania komórkowego. Ponadto wolne rodniki, co na pewno zdziwi, są nam potrzebne. Przekazują sygnały między komórkami, regulują wiele procesów, a przez komórki odpornościowe wykorzystywane są do usuwania patogenów. Pomimo plusów, są to wysoce reaktywne cząstki i stanowią realne zagrożenie dla komórek ciała. Matka Natura stworzyła więc mechanizmy obronne. Są nimi np. enzymy antyoksydacyjne czy niektóre białka. Unieszkodliwiają lub obniżają one działanie wolnych rodników. Wówczas równowaga między tworzeniem wolnych rodników w Twoim organizmie, a ich usuwaniem jest zachowana. Nazywamy to homeostazą

 

Zaburzona równowaga

 

Skąd zatem tyle szumu? Problem pojawia się gdy prócz naturalnie wytwarzanych w organizmie wolnych rodników, narażamy siebie na czynniki zewnętrzne pobudzające ich tworzenie lub osłabiające naturalne mechanizmy obronne. Wówczas przekraczamy dopuszczalne stężenie reaktywnych form tlenu w organizmie. Niestety robimy to coraz częściej. Niewłaściwa dieta (słodycze, alkohol, smażenie, wędzenie), długotrwały stres, promieniowanie UV, zanieczyszczenie środowiska, także nadmierny wysiłek fizyczny, dostarczają do Twojego organizmu bodźców m.in. zwiększających pokłady wolnych rodników. Z taką ilością organizm może już sobie nie poradzić. Następuje zaburzenie homeostazy. To oznacza, że mamy za dużo wolnych rodników i nasze ciało nie radzi sobie z naprawianiem szkód. Zaczyna się wspomniana przeze mnie reakcja łańcuchowa, zwana stresem oksydacyjnym.

 

Co robić – warzywa i owoce na ratunek!

 

Skoro zatem świadomie jesz ciastko, palisz papierosa, pijesz alkohol, jesz chipsy czy intensywnie się opalasz, a tym samym wspomagasz powstawanie wolnych rodników, powinieneś także dostarczyć sobie substancji, które unieczynnią ich działanie. Gdzie je znajdziesz? To już zapewne wiesz. Świeże warzywa i owoce są potężną bronią. W zależności od owocu lub warzywa, które jesz zawierają różne substancje przeciwutleniające czyli:  to witaminy A, C, E lub polifenole: antocyjaniny, flawonoidy. Wykazują one m.in. zdolności neutralizowania działania wolnych rodników. Oczywiście nie każdy owoc, owocowi równy. Dlatego najlepiej postawić na duże zróżnicowanie w spożywaniu warzyw i owoców

 

Podsumowanie

 

Pamiętaj, w obecnych czasach Twój organizm wystawiony jest na działanie zbyt dużej ilości reaktywnych form tlenu. To z dietą musisz dostarczyć sobie substancji obronnych. Są nimi składniki zawarte np. w warzywach i owocach. Do tego zdrowa dieta, umiarkowana aktywność fizyczna, odpoczynek i zminimalizowanie niepotrzebnego stresu – to prosta droga do zdrowia.